ประวัติความเป็นมา

ในอดีตชนชาติลาวครั่งจะทอผ้าซิ่นไหมหรือผ้าซิ่นฝ้ายไว้นุ่งเองโดยจะใช้ผ้าซิ่นฝ้ายไว้นุ่งทำงาน
และผ้าจะทอขึ้นเพื่อใช้ในเวลามีงานบุญงานแต่ง โดยเฉพาะเจ้าสาวจะต้องทอผ้าหน้ามุ้ง ผ้าห่ม ปลอกหมอน
ผ้าปูที่นอน ผ้าสไบ ผ้าเช็ดเท้า หมอนและผู้ที่เป็นเจ้าบ่าวจะต้องมาช่วยเจ้าสาวปั่นด้ายในเวลากลางคืน
และชาชาติลาวครั่งจะต้องมีผ้าสีแดงอยู่ ๑ ผืน
ซึ่งมีลวดลายสวยงามที่สุดเพราะผ้าผืนนี้จะเก็บไว้ใช้ห่มก่อนเสียชีวิตซึ่งเชื่อว่าจะมีชีวิตสุขสบายในภพหน้า
นอกจากนี้แล้วจะทอผ้าไว้เพื่ออุทิศส่วนกุศลผู้ที่ล่วงลับไปแล้ว

ผ้าซิ่นของชนชาติลาวครั่งยังมีเอกลักษณ์เฉพาะที่ไม่เหมือนผ้าซิ่นของชนชาติอื่น
คือผ้าซิ่นจะมี ๓ ส่วน ซึ่งเปรียบได้กับอวัยวะ
ของมนุษย์ คือ มีหัว ตัว ตีนส่วนตัวและหัวจะมีสีอะไรก็ได้ แต่ส่วนตีนจะต้องเป็นสีแดง ปัจจุบันได้มีการเปลี่ยนแปลง
คือ ไม่มีส่วนหัว และส่วนเชิงจะต้องเป็นสีเดียวกับตัวผ้าซิ่น สำหรับผ้าซิ่นของชนชาติลาวครั่งที่ทอจากผ้าไหมจะนิยมสีแดง นอกจากนี้ยังนำวัตถุดิบจากรอบตัว คือ ดอกไม้ ใบไม้ เปลือกไม้ มาทำให้เกิดสีต่างๆ เช่นสีเขียว สีม่วง สีชมพู สีเทา สีน้ำตาล อีกทั้งยังได้กำหนดความหมายของสีแต่ละสีด้วย เช่น สีขาว หมายถึง ความสว่าง ท้องฟ้าสีดำ หมายถึง ความมืด สีเขียว หมายถึง ใบไม้ป่าไม้ เป็นต้น ส่วนลายผ้าก็จะจินตนาการจากสิ่งแวดล้อมรอบๆตัวเช่นกัน คือ ดอกไม้ ดาวบนท้องฟ้าสิ่งปลูกสร้าง
สัตว์ต่าง ๆอันเป็นการแสดงถึงความเป็นธรรมชาติที่อ่อนช้อยและงดงามอย่างมาก

ผ้าทอลายโบราณของจังหวัดอุทัยธานี
จึงเป็นการสืบสานวัฒนธรรมประเพณีของชนชาติลาวครั่งที่อพยพมาอาศัยอยู่ในตำบลโคกหม้อ
อำเภอทัพทัน ตำบลทัพหลวง ตำบลบ้านบึง ตำบลห้วยแห้ง ตำบลบ้านไร่ อำเภอบ้านไร่ และยังคงผลิตผ้าทอ ตามรูปแบบวิธีการผลิตผ้าทอแบบโบราณซึ่งได้สืบทอดมาจากบรรพบุรุษอย่างเคร่งครัด ทำให้ผ้าทอลายโบราณของจังหวัดอุทัยธานี เป็นผ้าทอที่ทรงคุณค่าและเป็นที่นิยมของบุคคลทั่วไป

ตัวอย่างผ้าทอบ้านไร่